De Slaaplekkerder begrippenlijst

Wij schrijven onze blogs met als doel onze kennis te delen met de lezer voor een betere nachtrust en gebalanceerd leefpatroon. Onze blogs worden geschreven door onze eigen slaapexperts en gastbloggers met expertise op vakgebieden als voeding, sport & bewegen, psychologie, beauty en de hersenen. In onze blogs worden begrippen gebruikt waarvan wij het belangrijk vinden dat onze lezers precies weten waar het over gaat en wat er bedoelt wordt met het gebruik van bepaalde begrippen met betrekking tot het desbetreffende onderwerp.  In de onderstaande lijst hebben wij de belangrijkste begrippen voor je uitgelicht:

Termen met de letter A

ADD: ADD is een subvariant van ADHD. Deze aandoening kenmerkt zich door hyperactiviteit waarbij aandachtstekort op de voorgrond staat. Officieel wordt ADD aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit, overwegend onoplettendheid type genoemd. De oorzaak van ADD is erfelijk bepaald. 

ADHD: Attention Deficit/Hyperactivity Disorder, ofwel snel afgeleid en hyperactief gedrag. Globale kenmerken van ADHD zijn: hyperactiviteit en impulsiviteit, en/of problemen met aandacht.

Adrenaline: Dit is een hormoon dat door het beenmerg wordt afgescheiden, dit is vaak bij stresssituaties. De hartslag gaat ervan omhoog, de bloeddruk stijgt, je gaat sneller ademen en de bloedsuikerspiegel stijgt.

Autismespectrumstoornis (ASS): ASS is een stoornis in de informatieverwerking in de hersenen. Kenmerkend voor mensen met ASS zijn beperkingen op drie gebieden. Deze beperkingen komen bij alle mensen met ASS in meer of mindere mate voor: 

• Sociale interactie en verbeelding. Ze zijn bijvoorbeeld erg in zichzelf gekeerd of maken geen oogcontact met anderen; ze kunnen zich moeilijk inleven in andere mensen.
• Communicatie en (lichaams)taal. Ze herkennen vaak geen gezichtsuitdrukkingen (boos, blij, verdrietig), hun taalontwikkeling is vaak vertraagd en afwijkend; ze nemen figuurlijke uitspraken letterlijk.
• Stereotiepe interesses en gedrag. Ze kunnen bijvoorbeeld helemaal opgaan in een bepaalde activiteit, zodat nergens anders aandacht meer voor is. In hun gedrag zijn vaak herhalende patronen te herkennen.

Termen met letter B

BDNF: Dit staat voor ‘’brain-derived neurotrophic factor’’. BDNF is een eiwit dat wordt geproduceerd door ons centraal zenuwstelsel. Het maakt nieuwe verbindingen aan in de hersenen wat ervoor zorgt dat het leerproces en de ontwikkeling van de hersenen verbeterd wordt.

Biologische klok: Mensen, maar ook dieren, hebben een zogenaamde biologische klok. Dit is een interne klok die aangeeft wanneer we willen slapen, wakker worden of eten. Deze klok wordt aangestuurd door de hypothalamus, het regelcentrum in de hersenen dat achter de ogen zit. De hypothalamus regelt dit door de afgifte van hormonen en de sturing van de bloeddruk en de lichaamstemperatuur.

Blauw licht: Om op de meest heldere momenten van een dag te kunnen lezen wat er op het scherm van je tablet, computer, smartphone en de televisie staat, stralen deze apparaten voortdurend een blauw licht uit. Dat blauwe licht bootst zonlicht, daglicht, na waardoor de menselijke biologische klok verstoord kan raken. Blauw licht verhindert de aanmaak van het slaaphormoon melatonine. Door in blauw licht te kijken kan men moeilijker in slaap vallen.

Termen met letter C

Cafeïne: Cafeïne is een stof die van nature voorkomt in koffie, en in kleinere hoeveelheden in thee. Ook energiedrankjes, cola, ijsthee, chocolade en chocolademelk bevatten cafeïne. Bij een kleine hoeveelheid, bijvoorbeeld met het drinken van 1 à 2 kopjes koffie, verbetert cafeïne de concentratie en prestatie en verdrijft het vermoeidheid. Het nemen van te veel cafeïne kan nadelige effecten hebben, zoals rusteloosheid, angstgevoelens, slaapproblemen of hoofdpijn. Wat te veel is, verschilt sterk per persoon.

Cortisol: Cortisol is net als adrenaline een stresshormoon. Als je lichaam stress ervaart wordt cortisol aangemaakt. Hierdoor wordt de hartslag en de suikeropname in de spieren verhoogd, waardoor je meer energie krijgt en langer hard kunt werken. 

Termen met letter D

Diepe druk stimulatie (DDS): Therapeutische techniek waarbij door middel van zachte druk op het lichaam het zenuwstelsel wordt gestimuleerd te ontspannen. Deze therapeutische toepassing is ook een bekende toepassing om (prikkelgevoelige) kinderen en volwassenen met autisme, ADD, ADHD en andere psychische klachten te laten.

Dopamine: Dopamine is een stofje dat in de hersenen wordt geproduceerd. Dopamine is een neurotransmitter. Dat wil zeggen dat het ervoor zorgt dat zenuwen met elkaar kunnen communiceren en signalen naar elkaar kunnen versturen. Het is betrokken bij de beloning van gedrag (het ervaren van genot) en wordt daarom ook wel het 'gelukshormoon' of 'geluksstofje' genoemd. Dopamine is belangrijk voor verschillende hersenprocessen, zoals leren, aandacht en motivatie. Ook speelt het een rol bij verschillende aandoeningen, van migraine en misselijkheid tot de ziekte van Parkinson, ADHD en depressie. Het stofje is daarnaast ook deels verantwoordelijk voor de spierbeweging en het reguleren van ademhaling, honger en eetlust.

Termen met letter G

Ghreline: Ghreline is een hormoon dat een seintje geeft aan je hersenen zodra je maag niet meer opgerekt en dus leeg is. Eenmaal in je hersenen, zorgt het ervoor dat je een hongergevoel krijgt. Van veel ghreline in je bloed ga je veel eten.

Termen met letter H

Hoog Sensitief Persoon (HSP): HSP of hoogsensitieve personen zijn meer dan andere mensen gevoelig voor prikkels zoals geluiden, bewegingen, aanraking en licht. Dankzij hun sensitiviteit pikken HSP’ers ook meer abstracte dingen op, zoals de sfeer in de kamer waar ze binnenkomen of de stemming van de mensen waarmee ze praten. Die overdaad aan prikkels werkt soms overweldigend.

Hypocretine:  Hypocretine, ook wel orexine genoemd, is de boodschapperstof die aangemaakt wordt in het kleine deel van de hersenen. De stof speelt een essentiële rol in de aansturing van slaap. Bij mensen met narcolepsie is er sprake van een extreem tekort van deze stof. 

Termen met letter I

Insuline: Insuline verlaagt de bloedsuikerspiegel (bloedglucose). Het lichaam maakt van bloedsuiker energie om van te leven. Insuline zorgt ervoor dat bloedsuiker kan worden opgenomen door alle cellen in het lichaam.

Termen met letter L

Leptine: Waar ghreline een hongergevoel kan activeren  kan leptine juist een hongergevoel laten verdwijnen. Leptine is actief in je vetcellen. Leptine geeft een seintje zodra je net gegeten hebt, dat je vol zit. Je kunt stoppen met eten.

Termen met letter M

Melatonine: Melatonine is een slaaphormoon. Het speelt een belangrijke rol in het slaap-waak ritme in ons lichaam. Melatonine zorgt ervoor dat we slaperig worden wanneer het donker wordt. 

Termen met letter N

Nicotine: Nicotine is een chemische stof die van nature voorkomt in de tabaksplanten en heeft bij het roken een krachtig effect op de hersenen, waaronder het afgeven van een prettig en/of minder angstig gevoel. Herhaaldelijke en langdurige blootstelling aan nicotine uit sigaretten verandert de structuur van je hersenen. Het zorgt dat je steeds meer nicotine wilt om dezelfde nicotine-high te krijgen. Dat is wat sigaretten verslavend maakt.

Termen met letter O

Oxytocine: Oxytocine is een neuropeptide dat als knuffelhormoon en neurotransmitter fungeert. Het lijkt een belangrijke rol te spelen bij het verbinden van sociale contacten met gevoelens van plezier. Het speelt een centrale rol bij moederbinding, vriendschappen en romantische interacties, evenals bij seksualiteit.

Termen met letter R

Rapid Eye Movement (REM): REM staat voor “Rapid Eye Movement” ofwel de fase waarin je ogen tijdens het slapen snel bewegen. Het is één van de vijf slaapfasen die mensen elke nacht meemaken. De REM slaapfase is te herkennen aan de snelle, willekeurige bewegingen van de ogen en de verlamming van je spieren.

Termen met letter S

Serotonine: Een van de belangrijkste gelukshormonen die het lichaam aanmaakt. Door het geluksstofje krijgen de hersenen signalen van geluksgevoelens. Serotonine is een belangrijke neurotransmitter die invloed heeft op functies van je lichaam, zoals je stemming, eetlust, seksuele activiteit, slaap en beweging.

Slaap: De periode waarin ons bewustzijn afwezig is, waarbij het lichaam tot rust komt en oplaadt voor de volgende dag. Er zijn vier fasen van slaap die samen een slaapcyclus vormen.

Slapeloosheid: Wanneer je last hebt van slapeloosheid heb je moeite om in slaap te komen. Kenmerken zijn: lang wakker liggen, lastig doorslapen en vroeg wakker. Oorzaken van slapeloosheid kunnen zijn: inspanning, stress, cafeïne middelen en lichamelijke klachten.

Stofwisseling: De stofwisseling wordt ook wel metabolisme genoemd en betekent het geheel van van biochemische processen dat plaatsvindt in de cellen van organismen. De stofwisseling in ons lichaam heeft vele functies. Het maakt energie vrij uit opgenomen stoffen en reservestoffen. Het metabolisme regelt het gebruik van bouwstoffen en energie, als bron voor alle biologische processen in ons lichaam. Maar het helpt ook bij het verwerken van afvalstoffen en het eventuele elimineren van een teveel aan opbouwstoffen.

Termen met letter T

Tryptofaan: Tryptofaan is een aminozuur (deel van een eiwit) dat onderdeel is van de essentiële aminozuren. Essentiële aminozuren maakt je lichaam zelf niet aan. Daarom moet je deze dus binnenkrijgen via voeding of supplementen. Het lichaam zet tryptofaan vervolgens om in 5-HTP. Dit stofje is belangrijk voor de aanmaak van melatonine en serotonine. Melatonine zorgt er kort gezegd voor dat je slaperig wordt ‘s avonds en serotonine zorgt ervoor dat je goed in je vel zit.

Termen met letter V

Verzwaringsdeken:  Een verzwaringsdeken is anders dan een normaal deken, omdat er bij een verzwaringsdeken gebruik wordt gemaakt van diepe druk stimulatie. DDS Therapie krijgt steeds meer bekendheid en de bekendste toepassing van deze therapie is een verzwaringsdeken. Een verzwaringsdeken zorgt voor een gebalanceerde druk over het lichaam waardoor gelukshormonen als serotonine en dopamine worden aangemaakt. 

Een verzwaard deken geeft het gevoel van het krijgen van een “stevige knuffel”, waardoor de hersenen geprikkeld worden en verschillende gelukshormonen vrijkomen. Denk naast de serotonine en dopamine ook aan het hormoon oxytocine wat vrijkomt na het krijgen van een knuffel. Deze hormonen hebben een positief effect op ons immuunsysteem. Ze bevorderen de nachtrust, onze gezondheid en de verwerking van prikkels in de hersenen. 

Door de subtiele druk van een verzwaringsdeken beweeg je minder waardoor je rustiger slaapt. Het rustgevende effect van een verzwaringsdeken geeft je een veilig gevoel wat effectief werkt tegen stress en angst.