Wat gebeurt er met het lichaam tijdens de slaap?
Mensen hebben slaap nodig. Het is een vereiste om het lichaam en de geest te laten herstellen van de dag. Alle indrukken die iemand heeft opgedaan gedurende de dag worden tijdens de slaap verwerkt. Spieren die overdag actief zijn geweest ontspannen en herstellen. Daarnaast maakt het lichaam tijdens het slapen meer nieuwe cellen en afweerstoffen aan, dan wanneer je wakker bent.
Wat gebeurt er met het lichaam tijdens de slaap?
Tijdens de slaap gebeurt er ontzettend veel in ons lichaam:
- De hersenactiviteit verandert.
- De lichaamstemperatuur daalt (ongeveer 1 graad).
- De hartslag vertraagt.
- De pupillen worden kleiner.
- De hoeveelheid groeihormonen neemt toe.
- De hoeveelheid stresshormonen neemt af.
Fasen van slaap
Er zijn vier fasen van slaap die samen een slaapcyclus vormen. Gemiddeld wordt de hele slaapcyclus drie tot vijf keer per nacht doorlopen. Een slaapcyclus duurt 90 tot 120 minuten. De fasen van een slaapcyclus worden van elkaar onderscheiden door de mate van hersenactiviteit en oogbewegingen. Alleen in de laatste fase is er sprake van snelle oogbewegingen. Dit heet ‘Rapid Eye Movement’, beter bekend als REM.
Een gezonde slaap doorloopt de volgende vier fasen:
- De sluimerfase
- De lichte slaap
- De diepere slaap
- De droomslaap (REM-slaap)
De diepe slaap (fase 3 en 4) zijn het belangrijkste. De diepe slaap zorgt namelijk voor lichamelijk herstel en de droomslaap zorgt voor geestelijk herstel.
1. Sluimerfase (NREM 1)
De sluimerfase is de overgangsfase tussen waken en slapen. De oogbeweging wordt trager. Je hebt moeite met je open ogen te houden en uiteindelijk val je in slaap. De hersenactiviteit neemt ook langzaam af.
2. Lichte slaap (NREM 2)
In de lichte slaap fase ben je ontspannen en begint de slaap, maar deze is nog heel licht. Je wordt niet meer van elk geluid wakker, maar je kan nog makkelijk gewekt worden.
3. Diepe slaap (NREM 3)
De diepe slaap is de fase waarin je diep ontspannen bent. Ademhaling en hartritme dalen tot het laagste ritme. Als je uit deze slaap gewekt wordt ben je gedesoriënteerd en heb je tijd nodig om je te realiseren waar je bent. Deze fase zorgt voor fysiek herstel.
4. Droomslaap (NREM 4)
In deze fase zijn er snelle oogbewegingen en is er sprake van grote hersenactiviteit. Spieren zijn volledig ontspannen. Omdat de hoge hersenactiviteit samengaat met maximale ontspanning van de spieren wordt ook wel gesproken van paradoxale slaap. Tijdens de REM-slaap is de hersenactiviteit te vergelijken met iemand die wakker is. De hersenen zijn namelijk actief met dromen, het verweken van informatie en allerlei geheugenfuncties. Deze fase kost dan ook energie. De functie van de droomslaap is om de geest te verfrissen en ervaringen die we tijdens de dag hebben opgedaan te verwerken. Een volwassene zit zo’n 15 procent van zijn slaap in de REM-slaap. Bij een baby kan dit tot wel 70 procent zijn.
Nieuwe cyclus
Na elke REM-slaapfase ontwaak je soms kort (vaak onbewust) en begint de hele slaapcyclus weer opnieuw totdat het tijd is om te waken. De eerste drie slaapcycli (4 tot 5 uur) worden kernslaap genoemd, omdat hier vrijwel alle diepe slaap optreedt. Dit zijn de twee slaapfasen die van essentieel belang zijn voor de kwaliteit van de nachtrust. De overige slaap wordt restslaap genoemd.
